tudert deg ighzer en tiniri
     
azul

tifinaghweb

tifinagh

Etudes

tira

tiniri

timesse

tassili

akakus

atlas

ackal

tudert

grafity

neckk

 
Awal ed i sekkilen en te mazight
Ete mdue ta dewatt en tira ènew! Ghas ad e azenegh a fuss ad e aruegh ckra en i sekkilen, han tamezsa ta derghalt ete bedde edd dat-i ar ette ennèe: May ara ge eqheren ta neqqist enek? Ghas tamezsa ed u uscheen en i deraren ae' ara enn ye awedte tira ti marzsagen enek! Ekkese a ghanim seg ta dewatt, egere et es urti han medden en tura es te romiyt kan ae' es ee eqqaren! Neckk ur as e sawelegh, ghas e ette aruegh ta bratt, ur e essenegh ie man a medan en man akud!



ta beghest (courage). Yazid Djerbib, Ottawa 4.8.2001
Iman en Massinissa Guermah, asadt en Tizi Ibel, ge efecken tudert enes dee a sefel ghef te mazight deg el-kumissariya en At Douala ass en 18 avril 2001. Dee a mezwaru en 107 en eu asadten, ee efeckeen idammen enesen ghef u zaoug en te muret ensen. Ta mount ed te zemert ara 'gh ye esse awedt gher a zaroug. Ackal zun dee ighed! Seg degs aey ne egee, seg degs aey ne ette etschee, dee netta aey ara 'agh ye etsche. A zsekkau ennegh dee ackal, urti en tudert ennegh dee ackal. Ma ur ghurnegh ackal, ur gurnegh tudert. A sefedt en y iman dee ackal, meqqar ur ghurs aman, ye zemere ie te fekka ennegh adday ett ee effeghen y iman. Aman ur ee ghiyen ad ee adren ie y iman, meqqar ee zemeren ad as ten edd ee erren, amme i zsueren en u seklu es edderen eu afriwen.
ighzer en tudert (Fleuve de vie). Tara Ouaret, Ottawa-Hull 5.8.2001
Ete mdue ta dewatt en tira ènew! Ghas ad azenegh a fuss ad e aruegh ckra en i sekkilen, han tamezsa ta derghalt ete bedde edd dat-i ar ette ennèe: May ara ge eqheren ta neqqist enek? Ghas tamezsa ed u uscheen en i deraren ae' ara enn ye awedte tira ti marzsagen enek! Ekkese a ghanim seg ta dewatt, egere et es urti han medden en tura es te romiyt kan ae' es ee eqqaren! Neckk ur as e sawelegh, ghas e ette aruegh ta bratt, ur e essenegh ie man a medan en man akud!
ta kuba u sickel (Epee de voyage). Abdelhay Muden (CCCL) Rabat 9.3.2002
Amme u gari edd ye effeghen seg imie en u mrig, ete ghleye tafuckt en tudert deg te nezsruft, ye asye u ackal tixet ta neggarut. Ete zreye yuet te zwutt zun dee ete ekkee edd seg ilell a semmadt... Ee effeghen edd wid sulen ee edderen ad ur degsen ye negza u ass! Gherdten akw i dtaren ensen ghef u ackal.. meqqar sul ye ämezse i zenzsaren en tafuckt.
ta nekra (Renaissance) wa n ATAHER (2008)
Ee drusen eu aman 'eg u yeddid. Tighedtten ye neqhee tent fad, a fuss en tuzzalt enew ye akufe, masha ur e ksudtegh uscheen... A seggwas amme ewa, ghas ur ye ellee ezzher ie tudert enew, i lghemen ye redele u atig enesen, neckk ur esse wejedegh amya es ara e seghegh a mihari umlil. E ekkèegh akw ta muret en i meksauen, ur e äfeegh ayen e xesegh! A fuss gezzulen! Zun dee neckk ghas ad e ette neeghen ed tudert es i dtaren ensen, ye druse u uzzal...
tiqqeede (Brulures) M. Najib. Ottawa 5.8.2001
Iwa han " aytematen ennegh aaraben " dee ee esse nzeen ta muret ar ee eseeghen i ghermen... I ghremen ensen the essenem akw ma degsen ee ette eggeen... Ghas ayenna mi ee eqqaren win " el-haram "! Nutni ye sehella y asen et rebbi. Dee ne ette azsume neckkwenni, ar ee ette etcsheen. Dee ne ette eddu gher te mezgida ad ne ezzsale ee eddun nutni ar ee ette sewweeqen 'eg te wetmen en medden. Aaraben en el-golf, ur sar ee egeen aytmaten ennegh!! ma 'eg enn ete ellee cka en te mara ete ekkee edd seg ghursen... Ur ten ne hmele ee eggeen amme te murghi, ayen ghef ekkeen ee ezzelfen et, ur edd ee ette adjeen tenna ge eqquren ula tenna ge sulen ye zegzawe!
udad en Tiniri (Mouflon). Rodeny Bull, Hartford 14.8.2001
Ma ee esse kemedten ek i zenzsaren en tafuckt, eqqime eddaw yuet te seklutt ar adday ye erezsee y izegh. Ad ur the eqqenedt a fudd ie u lghem enek. Adday dee the rezzudt te keschudtin es the esse reqheedt tackatt, ma the ezserèedt yuet te wetult ta mellelt dat ak, ar ete xebbeshe ackal, xir-ak ad ur ete the ekkeetedt. Adje ett, han ur dee ta wetult ayenn! Zsere gher tasga ta zelmadtt, han degs yuet te wtult yadten, ur dee ete xebbeshe ur dee ete reggwele. Ekkese edd a mrig enek, etckuere et es el-barudt, effeye et degs...
ta felest (Confiance). Louis Audet, Ottawa 3.8.2001
A lghem ennegh ur ye egèe zun dee i lghemen. Ee drusen i mihariyen amme netta. Ee zreyen akw i gdouden deg te muret ennegh, ewa ye ennee et ie ewa... Ye zmere u lghem ennegh ad ye aseye aggwa ennegh ed win i gdouden yadten. Ur djin agh ye ettere aman, accku ye essene is drusen 'eg te nezsruft. Ass 'eg ye ekkere u zawadt eg tiniri, netta dee a mezwaru aey ette acklen idegg a menzu, ne dtefäre et neckkeni, ta surift gher tayedt ar anu en tudert.
ighed a mellal (Cendres blanches). Tara & Alsan Benyounès, Ottawa-Hull 5.8.2001
A zenkadt en u derar ye fecka y as rebbi asckeewen es ye ette neeghe dee u uscheen. Uscheene ur ee zemren ad ee ekkeen dat u zenkadt en u derar meqqar ur ghurs asckeewen meqqurnin. Adday enn ete äfee te melalt idammen ghef u ackal, ete essene is ur dee win u uscheen, mashi win u zenkadt. Ti melalen ed i zenkadten en u derar ennegh ye efckee y asen rebbi ta zemert, ur ye ette ekkee u uscheen a gdal ensen.
tickli u gdoud (Marche du peuple) Mohamed Saadouni. Amsterdam 2004
Ye swingeme ger as ed ixfe enes, ghas a derar ae' eggeen ta muret deg ye zemere ad ye eddere. Ye ekkee akw ti muree en medden, seg ilell gher wayedt, ur ghurs ye ellèe ma ge äfen a derar meqquren. Ye ghezsane! Degs ae' ete ellee tudert! Tikkeelt gher tayedt, ar daegh ye swingème is ur ad ye afe tumert ghas ger i ghuliden zun dee uscheen... Ye xese ad ye eddere tura tudert enes, ur ad ye eqqele ar asekka zun dee ayen as ye ette ennè el-feqih en te mezgida! Ye xese idegg 'eg ur akw ete ellèe te mezgida ula ye ellee el-fqih.
timesse (Feu). Hassan Asmoun, New York 17.8.2001
El Macriq el-aarabi ae' ge egeen tala en tunant ennegh... ta remgha seg ghursen, taarabt seg ghursen ed may egeen cka en te mara ta berckant seg ghursen. Assa daegh hat ee ereen ad ee erren ta muret ennegh dee a beduz ensen: dee edd ye ette aweye cka en el-amir en el-golf ayen ghurs ge elleen ne herribu a nukliyir ar agh et ye ette adere 'eg te nezsruft ennegh, eddaw u ackal ennegh!
Tinirifi (Terre de soif) TropenMusem Amsterdam 2004
Aseye sin i selliwen meqquren, gzeme ixfe i te fighra qbel ad ete seredte arraw enek... Enedtele ett eddaw u ackal, ti fighraewen zun dee eti, ee zemrent ad ee ekkerent waxxa ur ghursent ixfe. Zik, ee gzemen yad i meksauen ixfeewen ie te fighraewen en u derar meqquren, masha, ur asent ee äderen eddaw u ackal. Ha tent assa ar ee ette sudtent daegh eg i berieden en te muret ar esse ergigèent uleewen ie eu arraw en i mesdurar.
i zsekkäewen (Tombes). Malika Mehenni, Ottawa-Hull 5.8.2001
Kradtt te gariten deg ixfe u medyaz!! Iman en Massinisa Gurmah ed Tahar Djaout akw ed wiyadt. Ta matert en tirrugza ed te zemert en i mazighen. Ma ee redlen i gherbazen, ee xeseyent takaten, ma ye kesheme edd u nebbazs a jenwiy ger tughmeese... ne eggällee ur ne hennete, ad ne eqqime dee i mazighen ar adday ne ekkese tillas, ne esse awedt ta muret ennegh es a zurug.